Il futuro passivo
La coniugazione del futuro passivo muove direttamente dal tema dell’aoristo passivo, sia esso debole oppure forte. Si avranno così due futuri passivi, anch’essi deboli o forti, formati con l’aggiunta del suffisso -σ-, della vocale tematica -ε-/-ο- e delle desinenze medie principali (ovvero le stesso del presente e del futuro medio). Come il futuro, anche il futuro passivo è privo di congiuntivo e di imperativo.
| La formazione del futuro passivo debole | ||||
| Tema verbale TV | suffisso -θη- | suffisso -σ- | voc. tem. -ε-/-ο- | desinenze medie del presente |
| La formazione del futuro passivo forte | ||||
| Tema verbale TV | suffisso -η- | suffisso -σ- | voc. tem. -ε-/-ο- | desinenze medie del presente |
La coniugazione del futuro passivo debole
| λύω (λυ-) | Indicativo | Ottativo |
| Is. | λυ-θή-σ-ομαι | λυ-θη-σ-οίμην |
| IIs. | λυ-θή-σ-ῃ | λυ-θή-σ-οιο |
| Infinito | Participio |
| λυ-θή-σ-εσθαι | λυ-θη-σ-όμενος, η, ον |
La coniugazione del futuro passivo forte
| κόπτω (κοπ-) | Indicativo | Ottativo |
| Is. | κοπ-ή-σ-ομαι | κοπ-η-σ-οίμην |
| IIs. | κοπ-ή-σῃ | κοπ-ή-σ-οιο |
| Infinito | Participio |
| κοπ-ή-σ-εσθαι | κοπ-η-σ-όμενος, η, ον |
Verbi deponenti al presente con futuro passivo di significato attivo:
διαλέγομαι διαλεχθήσομαι “discuterò”
ἔραμαι ἐρασθήσομαι “mi innamorerò”
ἥδομαι ἡσθήσομαι “godrò”
Verbi attivi al presente con futuro passivo deponente:
ἀπαλλάττω ἀπαλλαγήσομαι “mi libererò”
αἰσχύνω αἰσχυνθήσομαι “mi vergognerò”
μνησθήσομαι μιμνήσκω “ricorderò”
ῥυήσομαι ῥέω “scorrerò”
σφάλλω σφαλήσομαι “sbaglierò”, ma anche “sarò fatto cadere”
φαίνω φανήσομαι “apparirò”
φοβέω φοβηθήσομαι “avrò timore”
φθείρω φθαρήσομαι “morirò”, ma anche “sarò distrutto”
χαίρω χαρήσομαι “gioirò”
Esercizio 40.1
Analizza le seguenti forme:
ῥηθῆναι παιδευθείς ἀνοιχθείης σώθητι κατασταθῆναι ἀρθεῖσι πεισθῆτε διετέθην εὑρεθέτω συλληφθῶ ᾑρέθη ἀναγκασθεῖμεν ὤφθην ἡττηθέντι δοθῇς περιαχθῆναι μετηνέχθη λήχθητε βιασθείην ἠγγέλθην ἀναμειχθεῖσαι κριθῆτε
Esercizio 40.2
Analizza le seguenti forme:
χορτασθήσονται ὁμοιωθήσῃ σκαφήσονται ῥαγήσεσθαι ἀπαλλαγήσοιο κληθήσεται ἀπολυθήσεσθε ἀνοιγήσεται εὑρεθήσοιτο ὀφθήσεσθαι λυπηθήσῃ κριθήσεσθε ἀκουσθήσεται δεηθήσεσθαι
Esercizio 40.3
Traduci le seguenti frasi:
- Νῦν ὑπὲρ ψυχῶν τῶν ὑμετέρων ἁγὼν καὶ ὑπὲρ γῆς ἐν ᾗ ἔφυτε καὶ οἴκων ἐν οἷς ἐτράφητε.
- Θησεύς ποτε εἰς Κρήτην τοὺς δὶς ἑπτὰ νεανίας ᾤχετο ἄγων καὶ ἔσωσέ τε καὶ αὐτὸς ἐσώθη.
- Εἰς τὸ ἀσμένως κοιμηθῆναι πᾶς τόπος ἱκανὸς ἦν τῷ Ἀγησιλάῳ.
- Τοῦ Καυκάσου κορυφή τις ἐδείκνυτο ἵναπερ ὁ Προμηθεὺς κρεμασθῆναι ὑπὸ Ἡφαίστου κατὰ πρόσταξιν Διὸς μυθεύεται.
- Οἱ περὶ τὸν Στάσιππον φθάνουσι πρὶν καταληφθῆναι ὑπὸ τῶν διωκόντων εἰς τὸν τῆς Ἀρτέμιδος νεὼν καταφυγόντες.
- Εἴ τινων βουλομένων τε καὶ οἰομένων ἤδη ἀριστήσειν ἐξαγγελθείη τι ἔργον ὃ ἀνάγκη εἴη πρὸ τοῦ ἀρίστου ἐξεργάσασθαι, οὐδεὶς ἂν οἶμαι ἡσθείη ἀκούσας.
- Συλλεγέντων δὲ τῶν συμμάχων εἰς Λακεδαίμονα, λόγοι ἐγίγνοντο ἀπὸ τῶν συμμάχων ὅτι διὰ μαλακίαν κατατριβήσοιντο ὑπὸ τοῦ πολέμου.
- Ὁ Ἀθηναῖος Ξενοφῶν, φυγὰς ἐν Σπάρτῃ ὤν, τοὺς παῖδας ἐν Λακεδαίμονι τρέφειν μετεπέμψατο, ὡς τὸ κάλλιστον τῶν μαθημάτων παιδευθησομένους, ἄρχειν καὶ ἄρχεσθαι.
- Οἱ Σάμιοι ἐνόμιζον ἀποστροφὴν σωτηρίας σφίσιν οὐκ εἶναι, ἀλλ’, ἐὰν κρατήσωσιν οἱ πολέμιοι, διαφθαρήσεσθαι.
- τότε μέντοι ἐγὼ οὐ λόγῳ ἀλλ’ ἔργῳ αὖ ἐνεδειξάμην ὅτι ἐμοὶ θανάτου μὲν μέλει, εἰ μὴ ἀγροικότερον ἦν εἰπεῖν, οὐδ’ ὁτιοῦν, τοῦ δὲ μηδὲν ἄδικον μηδ’ ἀνόσιον ἐργάζεσθαι, τούτου δὲ τὸ πᾶν μέλει. (Plat. Apol.).
Esercizio 40.4
Traduci la seguente versione (Plut. Regum et imperatorum apophthegmata 190b2-c3):
Βρασίδας ἐν ἰσχάσι συλλαβὼν μῦν καὶ δηχθεὶς ἀφῆκεν· εἶτα πρὸς τοὺς παρόντας ‘οὐδὲν οὕτως’ ἔφη ‘μικρόν ἐστιν, ὃ μὴ σῴζεται τολμῶν ἀμύνεσθαι τοὺς ἐπιχειροῦντας’.
Ἐν δὲ μάχῃ διὰ τῆς ἀσπίδος ἀκοντισθεὶς καὶ τὸ δόρυ τοῦ τραύματος ἐξελκύσας αὐτῷ τούτῳ τὸν πολέμιον ἀπέκτεινεν· ἐπερωτηθεὶς δὲ πῶς ἐτρώθη, ‘προδούσης με τῆς ἀσπίδος’ εἶπεν.
Ἐπεὶ δὲ συνέβη πεσεῖν αὐτὸν ἐλευθεροῦντα τοὺς ἐπὶ Θρᾴκης Ἕλληνας, οἱ δὲ πεμφθέντες εἰς Λακεδαίμονα πρέσβεις τῇ μητρὶ προσῆλθον αὐτοῦ, πρῶτον μὲν ἠρώτησεν εἰ καλῶς ὁ Βρασίδας ἀπέθανεν· ἐγκωμιαζόντων δὲ τῶν Θρᾳκῶν αὐτὸν καὶ λεγόντων ὡς οὐδεὶς ἄλλος ἔσται τοιοῦτος, ‘ἀγνοεῖτε’ εἶπεν ‘ὦ ξένοι· Βρασίδας μὲν γὰρ ἦν ἀνὴρ ἀγαθός, ἁ (= ἡ) δὲ Λακεδαίμων πολλὼς (= πολλοὺς) ἔχει τήνω (= ἐκείνου) κάρρονας (= κρείσσονας)’.